Lal Cümleler
'Eşya, kullanılan ve işe yarayan her şeydir.' Eşya, sadece fiziksel/maddesel nesneleri değil, yaşamı kuşatan her şeyi (zaman, mekân, doğa, anı, beden, sessizlik vb.) temsil eder.
Nezaket, insanın anlam yükleme biçimini, dikkatini, inceliğini, özenini, saygısını yani varlığa yönelik etik ve estetik duyarlılığını anlatır.
Estetik çoğu zaman yanlış anlaşılır. Sadece güzel olanla, düzenli olanla, beğeni uyandıranla sınırlıymış gibi.. Oysa 'estetik, insanın eşyaya gösterdiği nezakettir.' Bir anlam verme biçimi, bir bakıştaki yumuşaklıktır. Eşyalarla kurduğumuz ilişki, aslında varlıkla olan ilişkimizi de açığa çıkarır. Bir kitabı rafa yerleştirirken rastgele değil, düşünerek rafa koymak; bir vazonun tek başına değil, ışıkla nasıl buluştuğunu gözeterek masaya yerleştirmek; hatta bir kalemi yere düşürüp ardından özür diler gibi eğilip almak, bütün bunlar estetik farkındalığın sessiz göstergeleridir.
Estetik bir görme biçimidir ama yalnızca gözle değil, kalple de görmektir. Yani eşyaya bakarken ona karşı sorumlu olduğumuzu bilmek. Onu tüketilecek, aşınacak, eskidikçe atılacak bir şey değil, zamana tanıklık eden bir varlık olarak görmek. Estetik, işte bu tanıklığa saygı göstermek, ona nazikçe yaklaşmaktır.
Estetik, insanın eşyaya eğildiği o sessiz andır. Bir masanın kenarına dokunurken gösterilen özen, eski bir kitabı temizlerken içimizden geçen sessizliktir. Eşyayı sadece kullanmaz insan; ona bakar, ona bakarken kendine döner. Nezakettir bu.. Bir sandalye yalnızca oturmak için değildir, bazen hatıralar birikir bacaklarında. Perdeden süzülen ışık bile bir davettir bazen; dikkatle bakılmak ister. Estetik, gördüğümüzü değil, görmeyi seçtiğimiz şeyi yücelten bir nezakettir.
Bu yüzden estetik sadece sanatın değil, yaşamanın da dilidir. Sadece tablolar, müzikler, heykeller değil; bir su birikintisi, bir tabak yemek, bir yastığın duruşu, bir kapının gıcırtısı bile bu nezaketin içinde şekillenebilir. Estetik, insanın eşya karşısında içini inceltmesidir. Belki de estetik, tam da budur: bir şeyin ne olduğunu değil, onunla nasıl ilişki kurduğumuzu hatırlamak..
Yılmaz Utuş/Lal Cümleler
Yorumlar
Yorum Gönder